“АНУ-д суралцацгаая” цуврал зөвлөгөө Магистр, доктор түвшний оюутнуудад зориулсан санхүүгийн дэмжлэг

“АНУ-д суралцацгаая” цуврал зөвлөгөө
 Магистр, доктор түвшний оюутнуудад зориулсан санхүүгийн дэмжлэг
Магистр, докторын оюутнуудад тэтгэлэг олгох боломж илүү байдаг хэдий ч маш их өрсөлдөөнтэй байдаг гэдгийг анхаараарай. Олон төрлийн эх үүсвэрээс санхүүгийн дэмжлэг өгч болно. Суралцах чиглэлээсээ хамаараад их сургуулиудын тэнхимээс олгох санхүүгийн тэтгэлэг янз бүр байдаг бөгөөд ихэнх гадаад оюутнууд профессорын туслах судлаач, туслах багш мөн сургуулийн захиргааны туслах ажилтнаар ажиллах замаар сургалтын зардалаа санхүүжүүлдэг. Зарим сургуулиуд тэтгэлэг хүсэх маягт бөглөхийг шаарддаг бол ихэнхи сургууль тэтгэлэг олгох эсэхээ тухайн оюутны өргөдлийн материал дээр үндэслэн шийддэг. Дараагийн дугаараас өргөдлийн материал хэрхэн бүрдүүлэх талаар уншаарай.  Тэтгэлэгийн талаар мэдээллийг Монголоос гадна дэлхийн 169 оронд байрлах EducationUSA сүлжээ төвүүд дээр очиж зөвлөгөө авахаас гадна мөн онлайнаар www.fundingusstudy.org, www.educationusa.mn сайтаас суралцах чиглэл болон тэтгэлэгийг хайх боломжтой.
Тэтгэлгүүдийн төрлийг ангилвал:
FELLOWSHIPS буюу академик амжилт, авъяас, ур чадварт тулгуурлаж олгодог тэтгэлэг бөгөөд туслах багш болон судлаачаар ажиллах үүрэг хариуцлага хүлээхгүй. Энэхүү тэтгэлэг нь сургалтын төлбөр эсхүл сар бүрийн байрны зардлыг төлөх гэх мэт янз бүрийн хэмжээтэй байх болно. Энэ төрлийн тэтгэлэг сургалтын болон амьжиргааны зардлыг бүтэн даадаггүй.
SCHOLARSHIPS буюу академик амжилт, авъяас, ур чадварт тулгуурлаж олгодог тэтгэлэг бөгөөд буцаан төлөх үүрэг хариуцлага хүлээхгүй. Сургалтын төлбөрийг бүтэн болон хагасаар хөнгөлнө.
ASSISTANSHIPS буюу туслах багш, судлаач, ажилтны тэтгэлэг нь магистр, докторын түвшинд олгодог хамгийн түгээмэл хэлбэрийн тэтгэлэг. Суралцаж байгаа чиглэлээрээ сургуульдаа долоо хоногт 20 цагийн ажил хийнэ гэсэн үг. Зарим тохиолдолд сургалтын төлбөрийг бүтэн болон хагас хэмжээгээр чөлөөлдөг. Их дээд сургуулиудад туслах багш, судлаач авах орон тоо цөөхөн байдаг учраас маш их өрсөлдөөнтэй.
Америкийн их дээд сургуулиуд элсэгчдийн бакалавр болон магистрын сурлагын академик амжилт, ур чадвар болон суралцах чиглэлдээ амжилт гаргах магадлалыг нь харгалзан элсүүлдэг гэдгийг санаарай. Доорхи төрлийн туслах ажилууд байдаг:
Туслах багш
• Академик амжилт болон ур чадварын маш өндөр үзүүлэлттэй хамгийн сайн оюутнуудад илүү боломжтой. Бакалаврын оюутан ихтэй их сургуулиудад туслах багшийн орон тоо байх илүү магадлалтай.
• Туслах багш нь долоо хоногт 20 цаг ажиллах бөгөөд бакалаврын оюутнуудын лабораторийн ажлыг удирдах, семенарийн хичээлийг хөтлөх, цөөн оюутантай ангид багшлах зэрэг ажил хийнэ.
• Их дээд сургуулиудад туслах багшаар ажиллах оюутнууд TSE буюу ярианы англи хэлний шалгалтыг өгөх шаардлагатай. Хэрвээ сурангаа багшлах хүсэлтэй бол өмнө багшилж байсан туршлагатай эсэхээ дурдаарай.
Туслах судлаач
• Академик амжилт, ур чадвар болон судалгааны чиглэлд үндэслэн олгодог. Туслах судлаачийн ажил нь суралцаж байгаа чиглэлээрээ долоо хоногт 20 хүртэл цагийн судалгааны ажил хийнэ.
• Таны судалгааны чиглэлээр судалгаа хийдэг сургуулиудыг хайгаарай. Хэрвээ өмнө нь судалгаа маш сайн хийж байсан туршлагатай гэдгээ батлан харуулбал тухайн чиглэлээр судалгаа хийдэг тэргүүлэх судлаач профессорууд санхүүгийн туслалцаа үзүүлэх бүрэн боломжтой байдаг.
Захиргааны туслах ажилтан
• Оюутны санхүүгийн хэрэгцээ болон академик ур чадварт үндэслэг олгодог. Сургуулиудын гадаад оюутанд зөвлөх оффис зэрэг газар ажилладаг.
Тэтгэлэг хэрхэн хайх болон яг одоо зарлагдаж байгаа тэтгэлэгүүдийн талаар мэдээллийг доорхи сайтуудаас уншаарай. www.educationusa.state.gov https://www.educationusa.info/financial-aid
Мэдээллийг бэлтгэсэн: AНУ-ын засгийн газрын харъяа EducationUSA боловсролын төвийн зөвлөх Ц.Одончимэг 

“АНУ-д суралцацгаая” цуврал зөвлөгөө Магистр, докторын зэргээр АНУ-д суралцах эхний алхам

АНУ-д 1000 гаруй их дээд сургууль төрөл бүрийн чиглэлээр магистр, докторын сургалт явуулдаг бөгөөд энэ дундаас өөрт тохирсон сургууль, хөтөлбөрийг сонгох нь чухал юм. Ихэнх сургуулиуд хөтөлбөр эхлэхээс жил гаруйн өмнө өргөдлийн маягт хүлээн авч эхэлдэг. Тийм учраас, та өргөдөл гаргахаас нэг жилийн өмнө буюу суралцахыг хүсч буй хугацаанаасаа хоёр жилийн өмнө сургууль, хөтөлбөрийн тухай мэдээллүүдийг цуглуулж, сайтар судалж үзэх хэрэгтэй.

Сонголтуудаа сайтар харьцуулж үзээрэй
Магистр, докторын зэргээр суралцахад тухайн мэргэжлээр заавал бакалаврын зэрэг хамгаалсан байх шаардлагагүй. Жишээлбэл, дүрслэх урлагаар бакалаврын зэрэг хамгаалсан оюутан бизнесийн чиглэлээр магистрын зэрэг хамгаалж болно. Магистрын сургалт дунджаар 1-3 жилийн хугацаатай байдаг бөгөөд төгсөхдөө диплом бичих эсвэл дадлага хийх нь хөтөлбөрөөсөө хамааран өөр өөр байдаг байна. Байгалийн ухааны чиглэлээр бакалавраа төгссөн оюутнууд шууд докторын хөтөлбөрт элсэн орж болдог. Зарим хөтөлбөрүүдийн хувьд тухайн мэргэжлээр магистрын зэрэг хамгаалсан байх ёстой гэсэн шаардлага тавьдаг. Магистрын хөтөлбөртэй харьцуулахад докторын хөтөлбөрт удирдагч багшийн үүрэг их байдаг бөгөөд багшийнхаа удирдлаган дор судалгаагаа хийдэг.

Эрх зүй, анагаах ухаан гэх мэт мэргэжлийн зэргээр суралцахад тухайн мэргэжлээр бакалаврын зэрэг хамгаалсан байх шаардлагагүй. Харин тодорхой хичээлүүдийг үзсэн байх ёстой гэсэн шаардлага тавьдаг. Тухайлбал, анагаах ухааны чиглэлээр магистрын зэрэг хамгаалах гэж буй оюутан шашны чиглэлээр бакалаврын зэрэг хамгаалсан байж болох хэдий ч өмнө нь биологийн ухаан, хими, математик, зан үйлийн болон нийгмийн ухааны хичээлүүдийг судалсан байх шаардлагатай.

Хөтөлбөрүүдийн тодорхой шаардлагуудыг тухайн сургуулийн цахим хуудсаас дэлгэрэнгүй харах хэрэгтэй. Түүнчлэн АНУ-ын дээд боловсролын тухай зөвлөгөө мэдээлэл өгөх төвийн ажилтнууд танд зөвлөгөө өгч мэдээллээр хангах үүрэгтэй.

ӨӨРТ ТОХИРОМЖТОЙ ХӨТӨЛБӨРӨӨ СОНГОХ
Боловсрол, мэргэжлийн зорилгоо тодорхойлох
Өөрт тохирсон хөтөлбөрийг сонгохын тулд та өөрийнхөө боловсрол, мэргэжлийн зорилгыг тодорхойлох хэрэгтэй. Ингэснээр сургуулийн өргөдлийн маягт бөглөхөд болон зорилго тодорхойлсон эссэгээ бичихэд тус дөхөмтэй байх болно. Зорилгоо тодорхойлохдоо “ямар ажил мэргэжлээр ирээдүйд ажиллахыг хүсэж байна вэ” “энэ мэргэжлээр ажиллахад ямар зэргээр суралцсан байх шаардлагатай вэ” “энэ салбарт ажлын байр хэр зэрэг хангалттай вэ?” зэрэг асуултыг өөртөө тавиарай. Тухайн салбарт одоо ажиллаж байгаа хүмүүс, мэргэжлийн нийгэмлэгүүд, EducationUSA боловсролын зөвлөх нараас тухайн салбарт шаардагдах ур чадвар, салбарын тухай мэдээлэл, салбарын мэргэжлийн эрэлт хэрэгцээний талаар мэдээлэл авч болох юм.

Сонирхсон хөтөлбөрийн жагсаалтыг нарийсгах
Боловсрол, мэргэжлийн зорилгоо тодорхойлсны дараа таны дараагийн алхам бол таны сонирхосон чиглэлээр сургалт хөтөлбөр явуулдаг сургуулиудыг олж тодорхойлох хэрэгтэй. Их дээд сургуулиудын каталоги, мэргэжлийн нийгэмлэг, холбоо болон сургуулийн вэб сайт нь янз бүрийн хөтөлбөр, сургалтын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах мөн өөрийн сонголтыг нарийвчлан гаргахад туслах сайн эх сурвалж болно. Түүнчлэн www.petersons.com/graduate-schools болон www.gradschools.com зэрэг сайтаар сургуулиудыг мэргэжил, газарзүйн байрлал, муж бүс болон бусад шалгуураар хайх боломжтой.
Хаана сурахаа шийдэх
Магадлан итгэмжлэгдсэн 10-20 сургуулийн жагсаалт гаргаж тэдгээрийг хооронд нь дараах үзүүлэлтээр харьцуулж үзэн улмаар 4-6 сургуульд өргөдөл гаргах хэрэгтэй:
•    Судалгааны хөтөлбөр, номын сан, компьютерийн хангамж
•    Сургууль, тэнхимийн хэмжээ
•    Магадлан итгэмжлэл
•    Төгсөхөд шаардагдах хичээл, дипломын шаардлага
•    Зэргээ хамгаалахад шаардагдах хугацаа
•    Элсэлтэнд тавигдах шаардлага, тестийн оноо
•    Сургалтын төлбөр, эрүүл мэндийн даатгал бусад зардал
•    Санхүүгийн тусламж, тэтгэлэг байгаа эсэх
•    Сургуулийн байрлал, байр, оюутны хотхон, цаг агаар болон амьдрах зардал
•    Оюутны хотхонд гадаад оюутнуудад зориулсан үйлчилгээ

Мэдээллийг бэлтгэсэн: AНУ-ын засгийн газрын харъяа EducationUSA боловсролын төвийн зөвлөх Э.Ариунаа